Quy định thêm trường hợp nổ súng: Bản án tử hình khỏi phải qua xét xử?

Kami
2013-03-11

Công an giải tán những người biểu tình chống Trung Quốc ở Hà Nội ngày 16 tháng 12 năm 2007

AFP photo

     Gần đây Bộ Công an vừa soạn thảo Dự thảo Nghị định quy định các biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn và xử lý hành vi chống người thi hành công vụ nghiêm trọng, đưa ra lấy ý kiến nhân dân trước khi trình Chính phủ ban hành.
Điều này đã khiến nhiều người lo lắng, vì sợ sẽ bị lực lượng công an lạm quyền trong việc vận dụng việc nổ súng để xử lý trong các tình huống thực sự cần thiết.

   Theo dự thảo tờ trình của Bộ Công an về lý do cần thiết phải có nghị định này vì hiện tại tình trạng chống người thi hành công vụ đang diễn biến rất phức tạp, với tính chất, mức độ nguy hiểm ngày càng cao, phổ biến ở hầu khắp các địa phương, trên rất nhiều lĩnh vực, nhất là trong các lĩnh vực bảo đảm trật tự, an toàn giao thông. Điều này đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến an ninh, trật tự, tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm của người thi hành công vụ, tài sản của Nhà nước. Đặc biệt là nó thể hiện thái độ coi thường pháp luật của một số công dân đã bất chấp sự ngăn chặn, trấn áp của những người được giao nhiệm vụ thực thi công vụ theo quy định của pháp luật.
   
Nhưng trên thực tế hiện nay, trong hệ thống văn bản pháp luật đã có Pháp lệnh quản lý, sử dụng vũ khí, vậy liệu nổ và công cụ hỗ trợ (Pháp lệnh 16) ngày 30/6/2011, do Uỷ ban thường vụ QH ban hành. Pháp lệnh này gồm tổng cộng 6 chương và 37 điều, trong đó tại điều 22 đã quy định rất rõ.

     Cụ thể Điều 22 pháp lệnh 16 quy định những trường hợp được nổ súng lâu nay gồm:
Khi thi hành nhiệm vụ bảo đảm an ninh, trật tự có tổ chức, việc nổ súng tuân theo mệnh lệnh của người có thẩm quyền. Khi thi hành nhiệm vụ độc lập, việc nổ súng tuân theo các nguyên tắc: Phải căn cứ vào từng tình huống, tính chất, mức độ hành vi nguy hiểm của đối tượng để quyết định việc nổ súng; Chỉ nổ súng khi không còn biện pháp nào khác để ngăn chặn hành vi của đối tượng và sau khi đã cảnh báo mà đối tượng không tuân theo. Nếu việc nổ súng không kịp thời sẽ đe dọa trực tiếp đến tính mạng, sức khỏe cho bản thân hoặc người khác hoặc có thể gây ra những hậu quả đặc biệt nghiêm trọng khác thì được nổ súng ngay; Không nổ súng vào đối tượng khi biết rõ người đó là phụ nữ, người tàn tật, trẻ em, trừ trường hợp những người này sử dụng vũ khí, vật liệu nổ tấn công hoặc chống trả, đe dọa tính mạng, sức khỏe của người thi hành công vụ hoặc người khác; Trong mọi trường hợp nổ súng, người sử dụng súng cần hạn chế thiệt hại do việc nổ súng gây ra.
     Cụ thể như sau:
a) Đối tượng đang sử dụng vũ lực, vũ khí, vật liệu nổ trực tiếp đe dọa đến tính mạng người thi hành công vụ hoặc người khác;
b) Đối tượng đang sử dụng vũ khí, vật liệu nổ tấn công hoặc đe dọa sự an toàn của công trình quan trọng liên quan đến an ninh quốc gia, mục tiêu quan trọng được bảo vệ theo quy định của pháp luật;
c) Đối tượng đang thực hiện hành vi cướp súng của người thi hành công vụ;
d) Đối tượng đang sử dụng vũ khí gây rối trật tự công cộng có thể gây hậu quả rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng;
d) Đối tượng đang đánh tháo người bị giam, người bị dẫn giải do phạm tội đặc biệt nghiêm trọng, tái phạm nguy hiểm; người bị giam, giữ, bị dẫn giải, bị áp giải do phạm tội đặc biệt nghiêm trọng đang chạy trốn hoặc chống lại;
e) Được phép bắn vào phương tiện giao thông cơ giới đường bộ, phương tiện giao thông đường thủy nội địa để dừng phương tiện đó trong các trường hợp sau, trừ phương tiện giao thông của các cơ quan đại diện ngoại giao, cơ quan lãnh sự nước ngoài, cơ quan đại diện tổ chức quốc tế:

• 1. Đối tượng điều khiển phương tiện đó tấn công hoặc đe dọa trực tiếp đến tính mạng người thi hành công vụ hoặc người khác;
• 2. Khi biết rõ phương tiện đó do đối tượng phạm tội điều khiển cố tình chạy trốn, trừ trường hợp trên phương tiện có chở khách hoặc có con tin;
• 3. Khi biết rõ trên phương tiện cố tình chạy trốn có đối tượng phạm tội hoặc vũ khí, vật liệu nổ trái phép, tài liệu phản động, bí mật nhà nước, ma túy số lượng lớn, tài sản đặc biệt quý hiếm, bảo vật quốc gia, trừ trường hợp trên phương tiện có chở khách hoặc có con tin;

g) Động vật đang đe dọa đến tính mạng và sức khỏe của người thi hành công vụ hoặc người khác.

   Việc đưa ra các số liệu thống kê từ năm 2002 đến tháng 6-2012, cho biết cả nước đã xảy ra 8.513 vụ, với 13.706 đối tượng vi phạm. Trong đó trên 90% số vụ chống người thi hành công vụ là chống lại lực lượng công an, chủ yếu trong lĩnh vực đảm bảo trật tự an toàn và giải quyết các vụ việc về an ninh trật tự ở cơ sở để chứng minh cho việc cần có thêm một Nghị định quy định các biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn và xử lý hành vi chống người thi hành công vụ nghiêm trọng được cho là sự bao biện thiếu tính thuyết phục. Trước hết vì đã có Pháp lệnh quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ (Pháp lệnh 16) và trước thực trạng có rất nhiều người dân bị chết bất ngờ trong trụ sở công an thì tại sao không có thêm một nghị định quy định chi tiết hơn việc bảo vệ tính mạng của công dân?

      Mặc dù lý do của Bộ Công an cho rằng có nhiều nguyên nhân nhưng nguyên nhân chính là chưa có quy định đầy đủ, đồng bộ về các biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn và xử lý hành vi chống người thi hành công vụ. Cụ thể tại Điều 22 của Pháp lệnh không đề cập tới trường hợp cá nhân công dân sử dụng vũ khí thô sơ tấn công cảnh sát trong các trường hợp như quy định cụ thể trên. Ví dụ dùng gậy gộc, gạch đá... để tấn công nhân viên cảnh sát, chiểu theo theo Điều 22 Pháp lệnh thì cảnh sát chưa được phép bắn. Nếu có quy định mới thì cảnh sát có thể bắn dân trong mọi trường hợp với lý do phòng vệ chính đáng. 

   Thì đây mới thấy hết sự nguy hiểm của Nghị định mới này (nếu có) vì với việc quy định cán bộ thi hành công vụ được phép nổ súng trực tiếp vào người chống đối sẽ không khác việc gắn cho mỗi công dân một bản án tử hình khỏi phải qua xét xử.
 
Rồi sẽ có những lúc chỉ vì người dân tranh cãi với cảnh sát cũng có thể bị bắn và sau đó bị gắn thêm hành vi chống người thi hành công vụ. Nhưng dù sao nếu Dự thảo Nghị định quy định các biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn và xử lý hành vi chống người thi hành công vụ nghiêm trọng mà được thông qua, thì sự đối đầu giữa người thi hành công vụ và người chống thi hành công vụ lại càng tăng lên. Khi đó chắc chắn là khi thi hành sẽ có không ít sai sót và chính từ đó sẽ càng làm xấu đi hình ảnh của cơ quan thực thi pháp luật.

     Cũng có ý kiến cho rằng việc ban hành một Nghị định quy định các biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn và xử lý hành vi chống người thi hành công vụ nghiêm trọng, mà mục đích chính là hiện nay chính quyền đang rất lo lắng sẽ xảy ra các biến động chính trị.
   Nhất là vào thời điểm nhạy cảm như hiện nay, khi mọi mặt của cuộc sống đã sa sút trầm trọng ở mức không thể sa sút hơn. Cộng với uy tín chính trị của đảng CSVN đã xuống mức thấp nhất chưa từng có. Được biết ở Ba lan, vào năm 1989 trong thời khắc chuẩn bị chuyển sang chế độ dân chủ, chính quyền cộng sản cũng cho áp dụng luật cho phép bắn những ai chống đối người thi hành công vụ.
    Đặc biệt là cảnh sát sẽ sử dụng quyền này khi giải tán đám đông xuống đường khi chính quyền lo sợ sẽ dẫn tới bạo loạn.

     Việc Bộ Công an đề xuất Dự thảo Nghị định quy định các biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn và xử lý hành vi chống người thi hành công vụ nghiêm trọng cũng là cả một vấn đề lớn. Chứ có thể nó không đơn giản như chúng ta nghĩ, trong trường hợp lòng căm phẫn của dân chúng đang lên cao thì việc cảnh sát nổ súng vào đám đông thì không khác gì ném lửa vào một bãi xăng.
Khi đó tất cả sẽ bùng cháy.