Phiếu đấu tố

Mặc Lâm, biên tập viên RFA

Phiếu tố giác tội phạm do Ban chỉ huy công an Quận 4 vừa phân phối đến từng gia đình.

Citizen photo

Ban chỉ huy công an Quận 4 vừa phân phối đến từng gia đình một phiếu mang tên phiếu tố giác tội phạm trong đó có nhiều mục vi phạm nhân quyền một cách trầm trọng. Mặc Lâm tìm hiểu câu chuyện qua ý kiến của những người từng liên quan đến các mục trong phiếu tố giác này.

Biểu hiện nghi vấn?

Phản ứng đến từ nhiều người, nhiều thành phần xã hội và có lẽ hầu hết những người tranh đấu cho nhân quyền, tự do dân chủ hay dân oan đều cho rằng tấm phiếu mà công an gọi là phiếu tố giác tội phạm ấy thực chất chỉ là một cách đấu tố công khai và rộng khắp đối với những người mà công an cho là đang phá hoại sự ổn định của chế độ.
 Một bản photo của phiếu này cho thấy việc chỉ dẫn người dân đánh vào ô vuông trước mỗi mục được gọi là “Những biểu hiện hành vi nghi vấn”.  Có hai hạng mục quan trọng là An ninh chính trị và Trật tự xã hội. Trong mục An ninh chính trị công an Quận 4 yêu cầu người dân chú ý và báo cho công an nếu thấy những biểu hiện: kích động nói xấu chế độ, vận động khiếu kiện tập thể, tung tin đồn nhảm, tổ chức hội họp trái phép.
Bốn điều này là cơ sở để kết tội những người dấn thân tranh đấu cho nhân quyền, tự do dân chủ hay khiếu kiện đòi công lý của người dân hiện nay.

Theo tôi nghĩ cái phiếu đó rất là phi lý. Còn nói về bản thân hai anh tôi họ nói chúng tôi đi đây đó là bất minh vậy chớ bất minh là như thế nào?
-Huỳnh Anh Tú

Sau khi phiếu này ra đời thì một bài viết nghiêm túc, viện dẫn những sai trái của chế độ hay một status dí dỏm của ai đó trên trang facebook cá nhân có thể sẽ bị chính bạn bè của nạn nhân mang ra đấu tố là nói xấu chế độ vì động cơ ghen ghét hay hiềm thù cá nhân. Người dân Dương Nội, Phụng Công của Văn Giang rồi đây sẽ bị đồng loạt đấu tố vì dám cùng nhau hơn trăm gia đình kéo về khiếu kiện tập thể tại Hà Nội.
Bất cứ ai cũng có thể bị công an mời lên làm việc sau khi ngồi tại quán cà phê bàn chuyện Phạm Quý Ngọ bị ám sát chứ không phải ung thư, công an sẽ đặt ra cho người bị tố giác tại sao tung tin đồn nhảm và do ai kích động?
Người dân từ lâu vẫn tự hỏi không biết hiến pháp của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam có cho phép công an giam lỏng người dân trong chính căn nhà của họ qua tờ hộ khẩu hay không khi khách đến nhà phải xin phép công an qua mỹ từ trình báo để khỏi mang tội hội họp trái phép. Ông Huỳnh Anh Tú một người vừa ra khỏi trại giam đã cùng 20 người khác xuống Lấp Vò thăm gia đình anh Nguyễn Bắc Truyển nói về cáo buộc hội họp bất hợp pháp như sau:
“Chúng tôi không hội họp bất hợp pháp do tình thân với anh Nguyễn Bắc Truyển, là bạn tù của tôi khi nghe anh ấy bị đánh đập bắt bớ trái phép, phá nhà phá cửa ảnh thì lương tâm một người Việt nam khi nghe thì phải có một cái gì đó thì chính cái chỗ động lòng nên tôi xuống thăm anh ấy thôi chứ có gì đâu gọi là hội họp?”

Ông Nguyễn Bắc Truyển tham gia phản đối điều 258 (năm 2013)

Trong mục trật tự xã hội có hai điểm đáng chú ý là “Tụ tập gây rối trong khu phố”, và “không nghề nghiệp đi lại bất minh” cũng như nhiều loại tội phạm khác trong bộ luật tố tụng hình sự kể cả trốn thuế.
Tụ tập gây rối là việc xảy ra trước mắt mọi người, công an khu vực ở đâu mà phải để người dân điền vào phiếu tố giác mới biết và khi biết rồi thì người tụ tập có còn đâu mà xử lý?
Không nghề nghiệp và đi lại bất minh được định nghĩa như thế nào? Một người từ nhà quê lên thành phố lang thang tìm việc, trong tay không có bất cứ một nghề nghiệp gì và dĩ nhiên chỗ ở cũng không họ chỉ trông cậy vào bạn bè, hay người hảo tâm cho ăn nhờ ở đậu. Vậy họ có bất minh hay không?
Ông Huỳnh Anh Tú vừa ra khỏi trại giam sau 14 năm tù, không có nghề nghiệp và chẳng còn đâu để nương thân, bức xúc khi nghe cái phiếu tố giác này, ông nói:
“Theo tôi nghĩ cái phiếu đó rất là phi lý. Còn nói về bản thân hai anh tôi họ nói chúng tôi đi đây đó là bất minh vậy chớ bất minh là như thế nào? Nhà cửa không có, nơi nương tựa không xong thì buộc lòng tới nhà bạn bè để mà tá túc như thế là bất minh sao? Án tù 14 năm anh em tôi cũng đã trả xong rối. Tôi là con người Việt Nam, trên đất nước Việt Nam tôi có quyền đi đứng chứ tại sao lại gọi là bất minh? Tôi nghĩ là hai chữ bất minh ấy chỉ là gán ghép và chụp mũ cho anh em tôi thôi.”

Thông tin cảm tính

Về những điều mà công an Quận 4 gợi ra có liên quan đến trốn thuế thì rõ ràng là không hiệu quả. Thuế má phải do cơ quan chuyên nghiệp quản lý vì tính chất phức tạp của nó. Dựa vào đâu một người dân bình thường lại có thể biết người này hay người kia trốn thuế. Khi bị tố giác công an có xâm phạm thời giờ tiền bạc hoạt động làm ăn của người dân khi mời họ về cơ quan điều tra với những thông tin rất cảm tính?
Điều này làm người ta liên tưởng tới các vụ án trốn thuế khác sẽ diễn ra sau khi đem Điếu Cày và LS Lê Quốc Quân ra làm thí điểm.

Không cần phải ra cái phiếu đó. Nhà cầm quyền cộng sản vẫn dùng chính sách con tố cha, cha tố con vợ tố chồng điều đó đã xảy ra mấy chục năm nay rồi.
-Nguyễn Bắc Truyển

Phiếu tố giác tội phạm cũng gây liên tưởng tới việc tố giác địa chủ của những năm 50 khi miền Bắc học tập Mao Trạch Đông lập những Tòa án Nhân Dân lưu động đấu tố và giết chết hàng chục ngàn người. Lúc ấy đội cải cách tới từng nhà bị cho là địa chủ mặc dù chỉ có vài sào đất, mớm lời hay ép buộc những người giúp việc, phu phen, thậm chí khai thác xung đột cá nhân trong gia đình để đấu tố nạn nhân.
Ông Nguyễn Bắc Truyển một tù nhân lương tâm khác cho biết kinh nghiệm về việc đấu tố này:
“Không cần phải ra cái phiếu đó. Nhà cầm quyền cộng sản vẫn dùng chính sách con tố cha, cha tố con vợ tố chồng điều đó đã xảy ra mấy chục năm nay rồi. Những nhà đấu tranh cho dân chủ nhân quyền tại Việt Nam thì họ không ngại gì chuyện đó đâu bởi vì nếu họ làm những cái phiếu đó tố cáo nhà đấu tranh thì nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam phải đưa ra chứng cớ chứ không thể dùng chung chung những lời buộc tội được.
Ngoài ra mặc dù mình là công dân nước Việt Nam nhưng đồng thời cùng là công dân của Liên hiệp quốc. Chúng ta báo thông tin đến các tồ chức nhân quyển để cho Hội đồng nhân quyển và cả Liên hiệp quốc cho họ biết đây là tình trạng khủng bố tinh thần, một sách nhiễu mới mà nhà nước Việt Nam đang đẻ ra nhắm tới những nhà đấu tranh trong nước.”
Tiến sĩ Hà Sĩ Phu đưa ra ý kiến của ông về quyết định được ông gọi là xúi bẫy người dân theo dõi lẫn nhau như một cái cớ để dễ cho công an ghép tội người bất đồng chính kiến:
“Bây giờ nhân dân thành lập các tổ chức xã hội dân sự rất nhiều và phê phán đảng rất nhiều mà bây giờ họ phát giấy tố giác tội phạm đến từng gia đình thì chả có cái chính phủ nào làm như thế cả. 90 triệu người mà phát động phong trào nghi vấn lẫn nhau, cứ ghét nhau thì bảo gia đình kia có câu chuyện như thế... hoặc giả công an muốn trị ai thì lấy một địa chỉ nào đó đặt nghi vấn là người ta có tội. Vậy là 90 triệu người trở thành trận địa nội bộ đánh lẫn nhau.”
Truyền thống người Việt hàng ngàn năm nay không tố cáo người khác nếu họ chẳng gây hại tới mình ngoại trừ tranh chấp hay có thù hằn cá nhân. Nhà nước sẽ không nhận được phiếu tố giác nào có giá trị và vì vậy không còn cách nào khác là phải thu nhận thêm dư luận viên để họ làm điều này.
Nhiều người trên mạng xã hội đưa ra ý kiến rằng: yếu tố thuận lợi để công an yên tâm thuê dư luận viên đó là những người trong đội cải cách trong phong trào cải cách ruộng đất năm xưa đã bị kiểm điểm nặng nề và nếu bây giờ xuất hiện trở lại với căn cước “dư luận viên”, tức là không ai cả, chỉ là dư luận nói chung cho nên khi xảy ra hậu quả sẽ không ai chịu trách nhiệm cụ thể như hồi cải cách ruộng đất.